Doanh nghiệp tự công bố năng lực xây dựng: Hiểu đúng để làm đúng
Giới thiệu chính sách mới – Xu hướng cải cách của ngành xây dựng
Trong những năm gần đây, ngành xây dựng Việt Nam đã chứng kiến nhiều thay đổi mạnh mẽ trong quản lý năng lực doanh nghiệp. Một trong những cải cách quan trọng nhất là chính sách doanh nghiệp tự công bố năng lực hoạt động xây dựng – thay thế dần cho cơ chế xét duyệt truyền thống.
Đây là bước đi chiến lược trong tiến trình tinh giản thủ tục hành chính và phân cấp quản lý, với mục tiêu chính là tối ưu hóa môi trường kinh doanh, tăng tính tự chủ và minh bạch. Tuy nhiên, để hiểu đúng – làm đúng, các doanh nghiệp cần nắm rõ quy trình, lợi ích, rủi ro và trách nhiệm liên quan.
I. Hệ thống công bố chứng chỉ năng lực – Đổi mới cốt lõi trong cải cách hành chính
1. Triển khai toàn diện trên phạm vi toàn quốc
Từ mô hình xét duyệt sang tự công bố, các doanh nghiệp xây dựng hiện nay đăng ký hồ sơ năng lực trực tuyến thông qua hệ thống của cơ quan có thẩm quyền địa phương. Chứng chỉ năng lực được cấp dưới dạng bản điện tử, giúp rút ngắn quy trình và thuận tiện trong việc lưu trữ – sử dụng.
2. Hồ sơ đơn giản, tập trung vào thông tin cốt lõi
Doanh nghiệp chỉ cần chuẩn bị:
-
Thông tin cơ bản của công ty và người đại diện pháp luật
-
Hồ sơ chuyên môn của trưởng nhóm kỹ thuật
-
Danh sách kỹ sư, công nhân có tay nghề
-
Bằng chứng tài sản – thiết bị phục vụ thi công
-
Hồ sơ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động
II. Quy trình nộp hồ sơ & giám sát hậu kiểm
1. Toàn bộ quy trình vận hành được điện tử hóa
Hồ sơ được nộp hoàn toàn trực tuyến, định dạng OFD/PDF và có đóng dấu điện tử chính thức của doanh nghiệp. Trường hợp chưa có dấu điện tử, doanh nghiệp có thể scan dấu vật lý và xác thực qua cơ quan chức năng.
Ví dụ điển hình: Tỉnh Bắc Ninh đã tiên phong rút ngắn thời gian xử lý từ 60 ngày xuống còn 10–20 ngày, không cần tiếp xúc trực tiếp – tăng tính minh bạch và hiệu quả.
2. Cơ chế giám sát linh hoạt và xử lý nghiêm khắc
-
Tập trung xác minh tính xác thực của hồ sơ nộp bảo hiểm, đội ngũ nhân sự, thiết bị thi công.
-
Các doanh nghiệp có dấu hiệu "khai khống" bị dán nhãn vi phạm trình độ, buộc khắc phục trong thời hạn quy định, nếu không sẽ bị thu hồi giấy chứng nhận.
III. Ưu điểm nổi bật của chính sách tự công bố năng lực
Giảm thủ tục hành chính – Doanh nghiệp chủ động hơn
Quy trình đơn giản giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, công sức và chi phí. Đây là cơ hội cho các công ty nhỏ, vừa tiếp cận thị trường xây dựng một cách công bằng hơn.
Tăng tính minh bạch, giảm “mượn danh”
Khi doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm với thông tin công bố, rủi ro gian lận, vay mượn chứng chỉ sẽ bị giảm thiểu đáng kể.
Giảm tải cho cơ quan quản lý
Cơ quan Nhà nước tiết kiệm nguồn lực xét duyệt, có thể tập trung vào hậu kiểm và xử lý vi phạm thực tế, thay vì phải duyệt hồ sơ từng bước như trước đây.
IV. Rủi ro tiềm ẩn nếu không giám sát chặt chẽ
Nguy cơ gian lận năng lực
Việc tự công bố có thể tạo ra lỗ hổng cho doanh nghiệp khai khống năng lực nếu không có hệ thống kiểm tra tự động – minh bạch. Điều này có thể dẫn đến thi công kém chất lượng, tai nạn công trình, mất an toàn lao động.
Hệ thống giám sát còn thiếu đồng bộ
Nếu các địa phương không đầu tư hệ thống kiểm tra chéo, hậu kiểm dễ bị bỏ ngỏ hoặc chậm xử lý. Hậu quả là các doanh nghiệp yếu kém vẫn tồn tại và cạnh tranh không lành mạnh.
Trách nhiệm chuyển sang chủ đầu tư
Chủ đầu tư hoặc bên mời thầu phải tự đánh giá năng lực của nhà thầu thông qua thông tin công bố, dễ dẫn tới rủi ro nếu thiếu kinh nghiệm hoặc chủ quan.
V. Gợi ý cải tiến – Làm sao để “hiểu đúng, làm đúng”?
Xây dựng cơ sở dữ liệu minh bạch và xác thực
-
Mọi hồ sơ nên được công khai trên hệ thống điện tử quốc gia
-
Phải đối chiếu dữ liệu từ cơ quan thuế, bảo hiểm, Bộ Xây dựng để tránh tình trạng khai khống.
Tăng cường hậu kiểm và chế tài nghiêm khắc
-
Doanh nghiệp vi phạm cần bị cấm hành nghề, xử phạt hành chính, hoặc truy tố hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng.
Xây dựng hệ thống chấm điểm năng lực
-
Dựa trên lịch sử dự án, phản hồi chủ đầu tư, số lần vi phạm… tạo một hệ thống tương tự credit score, giúp thị trường minh bạch và khách quan hơn.
KẾT LUẬN
Tự công bố năng lực xây dựng là bước tiến cần thiết trong xu hướng cải cách hành chính và số hóa thủ tục tại Việt Nam. Tuy nhiên, để chính sách phát huy đúng mục tiêu, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp – cơ quan quản lý – chủ đầu tư và phải xây dựng hệ thống giám sát – xử lý vi phạm rõ ràng, minh bạch.
Công Ty TNHH Tư Vấn Công Trình Xây Dựng Đức Thành – Đồng hành cùng doanh nghiệp xây dựng
Với 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn và pháp lý xây dựng, Đức Thành tự tin hỗ trợ doanh nghiệp:
-
Tư vấn hồ sơ công bố năng lực
-
Đào tạo nhân sự kỹ thuật đáp ứng chuẩn
-
Kiểm tra – rà soát rủi ro pháp lý trong dự án
📍 Địa chỉ: Tầng 18, tòa nhà Lotte Mall Westlake, Lạc Long Quân – Tây Hồ – Hà Nội
📧 Email: tuvanducthanh523@gmail.com
🌐 Website: ducthanhvietnam.com
📞 Hotline: 0393 344 499
Dịch